Tedavi Sayfası

Sağlıklı Beslenme

Sağlıklı beslenme teorik olarak kolay ulaşılabilir bir hedeftir. Peki gerçek sağ­lıklı bir beslenme tarzını kolayca uygulayabilir miyiz? Birçoğumuz istatiksel verilerin ışığında çocuklarımızın neler yeyip neler içtiğini dikkatle izlemeye çalışıyoruz. îlk çocuğunuz için sağlıklı bir beslenme modeli oluşturuyorsanız ya da abur cubur bağımlısı olan çocuğunuzun beslenme alışkanlıklarında köklü bir de­ğişiklik yapmak istiyorsanız, çocuğunuzun beğenileri doğrultusunda, bütçenize en uygun olan ve tüm ailenize uygulayabileceğiniz bir beslenme programı oluştur­manıza katkıda bulunmak isteriz.

Sağlıklı bîr beslenme planı için öneriler

Bilmeniz gereken en temel şey beslenme planınızda bir denge unsuru oluşturmanız gerektiğidir. Yani “denge” bu bölümde en önemli anahtar kelimedir. Çocuklar ve büyükler yemeklerini zevkle yemek ister, abur cu­bur gibi gıda maddelerini beslenme sisteminizden çıkarmanız ailenizde hoşnutsuzluk yaratabilir. Oluşturmanız gereken ideal beslenme progra­mında yer alan sağlıklı besin maddeleri sağlıklı sayılamayacak bazı besin maddelerini dengeleyebilmeli ve bu besinlerin yol açtığı zararlı etkileri nötralize edebilmelidir. Örneğin, çocuğunuz gün içinde yeteri kadar mey­ve ve sebze yediyse, protein ve karbonhidratları doğru miktarda aldıysa, kendisine akşam yemeğinden sonra çikolata vermenizde hiçbir sakınca yoktur. Yine böyle bir dengeli beslenme planı çerçevesinde, öğlen yeme­ğinde yenilecek McDonalds hamburgeri ya da pizzacıdan alacağınız pizzanın çocuğunuza çok büyük bir zararı olmayacaktır. Gördüğünüz gibi önemli olan sağlıklı besinler ile sağlıklı sayılmayan bazı yiyecekler arasında güzel bir denge kurabilmektir. Portakallı gazoz içeceği yerine, su ya da ta­ze meyve suyunu tercih edin. Evinize giderken akşam yemeğinde ikram edeceğiniz tatlı için mango ve ananas satın alın. Pizza yiyorsanız yanına mutlaka salata alın. Ananaslı, zevtinîi, biberli ve domatesli pizza çeşitlerini seçin. Üzeri sebzelerle süslenmiş bir pizza dilimi, sucuklu pizzaya ter­cih edilmelidir.

■ Beslenme planımız üzerindeki kontrolümüzü kaybettiğimiz zamanlar da vardır. Örneğin zamanımız çok sınırlı ise, doğum günümüz varsa ya da buna benzer bir kutlama varsa, %100 sağlıklı yiyeceklerle beslenme fırsa­tı bulamayabiliriz. Böyle durumlarda sağlıksız gıdaları sağlıklı gıdalarla dengelemeye çalışın. Abur cubur gıdalarla dolu bir partiden yeni çıkmış olan çocuğunuz yorgun ve ağlamaklı mı? Eve geldiğinizde hemen güzel bir meyve tabağı hazırlayarak ya da taze meyve dilimleri ile hazırladığınız yoğurt tatlısını çocuğunuzun önüne koyarak, kendisini iyi hissetmesini sağlayın. Bir bardak papatya çayı ya da sıcak yulaf peltesi de çocuğunu­zun midesine iyi gelecek ve hissettiği huzursuzluğu dindirecektir.

Sağlıklı Beslenme

■ Beslenme yönünden çok kötü bir gün ya da hafta geçirmişseniz çok da fazla endişelenmeyin. Önemli olan beslenme programınızın genel ola­rak dengeli olup olmadığıdır. Yani bir hafta ya da bir gün gibi kısan süre­li dengesiz bir beslenme planı, beslenme tarzınızın genelini çok da faz­la etkilemez. Biz büyükler bazen uyamasak da diyetlere oldukça alışkı­nız. Hepimiz şu senaryoyu çok iyi biliyoruz: Birinci gün diyete başlıyo­ruz ama ilerleyen saatlerde çikolatalı pasta yiyerek diyeti bozuyoruz ve ertesi gün tekrar başlamayı düşîüyoruz. Ancak şunu bilmeliyiz ki, sağlık­lı beslenme sadece diyet ya da rejimle gerçekleşmez. Sağlıklı beslenme­yi bir hayat tarzı haline getirmeniz gerekmektedir. Eğer beslenme siste­miniz çok dengeli ve sağlıklı ise, arada bir tavuklu hamburger yemeniz, çikolata ya da kurabiye atıştırmanız sağlığınızı olumsuz yönde etkile­meyecektir. Beslenme tarzınızı ne kadar sağlıklı ve dengeli bir zemine oturtursanız, ara sıra tüketeceğiniz sağlıklısız gıdalar sağlığınızı o kadar az etkileyecektir.

■ Sağlıklı beslenmek, yiyeceklere karşı tutumunuzun değişmesi anlamına gelmektedir. Yiyecekler hakkında bilmemiz gereken pek çok şey vardır. Yi­yeceklerin vücudumuzu nasıl etkilediğini bilmemiz gerekmektedir. Sağlık konusundaki tutumlarımız sağlıklı beslenme konusundaki tutumlarımızı da etkiler. Hem akıl hem de vücut sağlığımız için hem şimdi hem de gele­cekte en yararlı olan gıdaları seçmeliyiz. Eğer dengeli bir beslenme tarzı­nız yoksa, geç kalmadınız. Ama bir an önce harekete geçerseniz iyi olur. Dengeli ve ideal bir beslenme tarzından tüm aileniz faydalanacaktır.

Her şeye en baştan başlayın
Şöyle bir durup yediklerimizi dikkatlice gözden geçirmediğimiz müddetçe, ideal bir beslenme tarzımız var zannederiz. Çocuklarımız için de durum aynıdır. Çocuk­lar okul çağında ise yemeklerini genellikle okulda ya da arkadaşları ile dışarıda yer­ler. Küçük çocukların yemeklerini bakıcıları ya da gittikleri kreşlerde hizmet veren görevliler yedirir. Bu nedenle çocuklarımızın bir gün boyunca neler yediğinin far­kında olamayabiliriz.

Bu durumda yapmanız gereken en önemli şey, çocuğunuzun bir hafta boyun­ca neler yediğini yakından takip altına almak ve analiz etmektir. Bunu çocuğunu­za ya da çocuğunuza bakan kişilere sorarak gerçekleştirebilirsiniz. Önemli olan mümkün olduğu kadar doğru ve gerçekçi bilgiler elde etmenizdir.

Aşağıdaki noktaları göz önünde bulundurarak, çocuğunuzun her gün aşağıda önerilen şekilde beslenip beslenmediğini kontrol edin. Aşağıdaki ölçümleme bir gün­lük beslenme sistemine dayanmaktadır. Dolayısıyla toplamanız veya çıkarmanız ge­reken puanları ve sonuçta yapacağınız puanlamayı her gün yeniden hazırlamalısınız.
m Çocuğunuzun tükettiği her taze meyve (meyve suyu) ve sebze porsiyonu için 2 puan ekleyin.
■ Çiğ olarak yenilen sebzeler için fazladan 1 puan yazın.
■ Buğday, yulaf ya da kepekli ekmek için, esmer makarna için, esmer pirinç □ için, yulaf, mısır, mercimek, arpa, çavdar içeren yiyecekler için, şekersiz müsli için ve patates için 2 puan ekleyin.
■ Kaliteli protein tüketimi için 2 puan ekleyin. Kaliteli protein balık, dana eti, D tavuk, hindi eti, peynir, yoğurt, fındık ve şekersiz fındık ezmesinden sağlanır. içilen her bir bardak su için 1 puan ekleyin.
Beyaz ekmek, beyaz pirinçten yapılmış pilav ve beyaz undan yapılmış
makarna için 0 puan yazın.
m İşlenmiş gıda maddeleri için toplamdan 2 puan düşün. İşlenmiş et, işlenmiş D peynir, marketten aldığınız kurabiye ve kraker gibi unlu mamuller bu gruba girmektedir.
Kızartılmış olan ya da ısıtılarak yenmeye hazır olan yemeklerin her biri için 2 puan çıkarın.
French fries adı verilen kızartmalar, patates cipsi, diğer aşırı tuzlu abur cuburlar, çikolata parçacıklı ve şekerlendirilmiş müsliler, çikolatalar, şekerlemeler ve süt içermeyen buzlu dondurmalar için 2′şer puan çıkarın.
Tatlandırıcılarla şekerlendirilmiş reçel, meyveli jöle, toz halinde satılan çorba ya da hazır çorba için 2 puan çıkarın.
Gazlı içecekler, suni meyveli içecekler, toz halinde satılan içecekler ve şuruplar için 2′şer puan çıkarın.
Sonucu nasıl değerlendirebiliriz?
40′m üstü: Mükemmel bir beslenme tarzı. Tüketilen yiyecekler dengeli ve sağlıklı.

30-40 arası: Oldukça iyi bir beslenme tarzı. Beslenmenizi daha sağlıklı bir dengeye oturtmak için yapabileceğiniz alternatif planlara bakın.
20-30 arası: Yardıma ihtiyacınız var. Çocuğunuz temel besin değerlerinden yoksun kalıyor olabilir. Meyve, sebze, protein ve rafine olmayan karbonhidratları içeren bir beslenme sistemi oluşturmaya çalışın. Saydığımız besin türlerini tüket­meye çalışırsanız, sağlıksız besinlerle sağlıklı besinleri güzel bir dengeye oturtabi­lirsiniz.
10-20 arası: Kötü bir beslenme tarzı. Çocuğunuzun gelişimi ve büyümesi için gerekli olan temel gıda maddelerinin beslenme programınıza dahil olabilmesi için köklü değişiklikler yapmanız gerekmekte.
10′dan az: Çok sağlıksız ve çok kötü bir beslenme tarzı. Ortadaki dengesizliği gidermek için birtakım değişiklikler yapma yoluna gitmezseniz, çocuğunuz çok ciddi sağlık sorunları yaşayacaktır.
Beslenme tarzınızda değişiklik yapmaya karar verdiğiniz halde, belirli bir yol katedemediğinizi düşünüyorsanız; pes etmeyin ve değişiklikleri uygulamaya bir sonraki gün devam edin. Önemli olan tek günlük uygulamalar değildir, yapmayı planladığınız değişikleri her gün uygulamaya çalışın. Dengeli bir beslenme planı uygulamaya çalışıyorsanız, bu dengeyi başaramadığınız günlerde üzülmeyin. Dengeli beslenmeye devam edin.

Değişime giden güzel bir başlangıç
Her modern aile anne sütünün ne kadar önemli olduğunu bilir. Çocuğunu anne sütü ya da hazır sütle besleme kararını verecek olan kişi annedir. Ancak kitabımı­zın konusu “doğal sağlık” olduğu için, bu bölümde sizlere anne sütünün yararla­rından bahsetmeyi uygun bulduk. Anne sütü ile hazır süt arasında kararsız kaldıysanız, önce anne sütünü deneyin. Memnun kalmazsanız, istediğiniz an hazır süte geçebilirsiniz. Ancak, bebeğinizi hazır sütle beslemeye başlarsanız, anne sütüne geçmeniz çok zor hatta imkânsız olacaktır.

İhtiyaca göre, hem anne sütünü hem de hazır sütü bir arada kullanabilirsiniz. Siz işteyken hazır süt kullanılabilir, eve geldiğinizde de anne sütüne geçebilirsiniz. Aslına bakarsanız, bebeğiniz için en doğru beslenme şekli sizin için en uygun olan besleme şekli olacaktır.

Tweet