Katarakt Nedir?
Gözde doğal bir mercek bulunmaktadır. Bu merceğin saydamlığını kaybetmesi katarakt olarak adlandırılmaktadır. Buzlu, lekeli bir camdan dışarı bakmaya çalıştığımızda net bir şekilde göremeyeceğimiz gibi gözdeki doğal merceğin saydamlığını yitirmesinde de görme şikayetleri başlayacaktır. Görme şikayetleri bulanık görme, zayıf görme olarak kendisini göstermektedir. Katarakt nedeniyle gözlerde yorgunluk ve buna bağlı olarak baş ağrısı ortaya çıkmaktadır.
Gözde yer alan doğal merceğin içeriğinde su ve protein yer almaktadır. Doğal merceğin yani lensin saydamlığı nedeniyle ışığı geçiriyor olması proteinin özel dizilimi sayesinde gerçekleşmektedir. Yıllar geçtikçe proteinin özel diziliminde yığılmalara bağlı olarak bozulmalar meydana gelecek ve lensin saydamlığı zaman içerisinde kaybolacaktır. Saydamlığın bozulması ise zaman içerisinde ışığın geçmesine izin vermeyecek ve bu ileri boyuta ulaştığında olgunlaşmış katarakt ortaya çıkacaktır.
Katarakt Neden Oluşur?
Kataraktın genellikle zaman içerisinde yaşa bağlı olarak ortaya çıktığını söyleyebiliriz. Fakat kataraktın sadece yaşa bağlı olarak ilerleyen yaşlarda ortaya çıktığını düşünmek yanlış olacaktır. Katarakt yeni doğan bebeklerde de görülebilen bir rahatsızlıktır. Kataraktın yeni doğan bebeklerde görülme sebebi metabolizma rahatsızlıklarıdır. Katarakt zaman içerisinde oluşmasının ve hastalıklara bağlı olarak görülmesinin haricinde göze alınan darbeler sonucunda da ortaya çıkabilmektedir. Göz içinde oluşan hastalıkların sonucunda, diyabet hastalarında ve çeşitli nedenlerden dolayı uzun süreli kortizon kullanımın sonrasında da katarakt görülebilmektedir. Sigara kullanımının ve genetik faktörlerinde katarakt oluşumuna neden olduğu bilinmektedir.
Katarakt Belirtileri
Katarakt şaşılık rahatsızlığının belirtisi olan çift görme problemi yarattığı gibi kişinin bulanık ve şekilsiz görmesine de neden olmaktadır. Özellikle mavi renklerin seçiminde problem yaşayan hasta birçok rengi normalden daha soluk algılamaya başlayacaktır. Katarakt hastalarında gece körlüğü dediğimiz ışıktan loş ortama geçildiğinde gözün ortama çok geç alışması durumu da gözlenmektedir. Katarakt hastalarının göz bozuklukları sürekli değişmektedir. Bu onların sürekli göz kontrolüne gitmelerine kullandıkları gözlük veya lenslerin kısa aralıklarla değiştirilmesine neden olmaktadır. Katarakt hastalarında 3 boyutun yani derinlik hissinin yok olduğu durumlarda mevcuttur. Hastalık beraberinde göz ağrılarını ve buna bağlı olarak baş ağrılarını da getirebilmektedir.
Saydığımız belirtilerin kişide görülüyor olması onun kesin olarak katarakt olduğu anlamına gelmemektedir. Bu belirtiler farklı rahatsızlıklardan kaynaklanıyor olabilir. Bu nedenle doğru teşhisin koyulabilmesi için kişinin detaylı bir göz muayenesine ihtiyacı vardır. Kataraktın genelde yavaş ilerleyen bir rahatsızlık olması ve az olduğunda görme kaybının pek fark edilemiyor olması teşhisin geç konulmasına neden olabilmektedir. Hastalık ilerideki dönemlerde görme kaybının çoğalmasına neden olacaktır. Kataraktın başlaması bazı hastaların yakını normalden daha iyi görmelerine neden olabilirken bu geçici bir durumdur. Katarakt teşhisi koyulabilmesi en sağlıklı biçimde doktor muayenesi sonrasında yapılabilmektedir. Kataraktın tedavisinde ameliyat gerekliyse bu hastanın en az olumsuz etkileneceği şekilde gerçekleştirilmelidir.
Katarakt Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?
Katarakt hastalığının varlığı detaylı bir göz muayenesi sonrasında ortaya çıkabilmektedir. Bu detaylı göz muayenesinde doktor gözbebeği büyütmesi ve görme keskinliği testi yapacaktır. Bunun haricinde biyomikroskopik muayene yapılması da katarakt teşhisinde etkilidir.
Katarakt Ameliyatı Öncesi Yapılan Ölçümler (IOL Master)
Katarakt ameliyatı yapılmadan önce yapılacak ölçümler ameliyatın iyi geçmesi ve hastanın ameliyat sonrası en az olumsuzlukla hayatına devam edebilmesinin sağlanması açısından son derece önemlidir. Katarakt ameliyatında göz içerisine bir lens yerleştirilecektir. Bu lensin numarasının önceden hesaplanması ameliyat sonrasında hastanın sağlkıklı görmesi açısından çok önemlidir. Bu ölçüme optik biometri adı verilmektedir. Bu ölçüm son teknoloji sayesinde göze dokunmadan kolaylıkla yapılabilmektedir. Bu ölçümün yapılması sırasında lokal anestezi yapılmasına gerek yoktur. Ayrıca birçok hastaya ölçüm yapıldığı halde bir hastadan diğerine enfeksiyon geçirme riski yoktur. Optik biometri yani hastanın görüş ekseninin ölçülmesi esnasında yanlış ölçümler de elde edilebilmektedir. Fakat bu yanlış ölçümler hesaba katılmadan elenir. Birçok ölçümün tek bir cihazda yapılabiliyor olması ve karışıklığın minimum düzeyde olması hem hasta hem de hekimler için çok avantajlıdır.
Katarakt Tedavisi Nasıl Yapılır?
Katarakt ilaçla tedavisi mümkün olmayan bir hastalıktır. Kataraktın tedavisinde cerrahi müdahale gerekmektedir. Katarakt doğal merceğin saydamlığını yitirmesi soncunda oluşan bir rahatsızlıktır. Kataraktın tedavisinde görevini yerine getiremeyen merceğin çıkarılarak onun görevini alacak yapay merceğin yerleştirilmesi amaçlanmaktadır. Bu nedenle yapılan ameliyat sonrasında hasta daha iyi görmeye başlayacaktır. Hastalığın durumu kişinin günlük aktivitelerini yerine getirmesini engelleyecek düzeye ulaştığında katarakt ameliyatı kararı uzman hekim tarafından verilmektedir. Ameliyat olmadan yapılabilecek hiçbir tıbbi yöntem, göz damlası veya ilaç kataraktın tedavi edilmesini sağlayamaz. Katarakt ameliyatı günümüz teknolojisi sayesinde başarı oranı çok yüksek olan bir ameliyattır.
Katarakt tedavisinde ameliyatın yapılmasının uygun olması için kataraktın kişinin günlük hayatındaki aktiviteleri yerine getiremiyor olması gerekmektedir. Yani katarakt başlangıcında hemen ameliyat yapılarak kataraktın tedavisinin sağlanmasına ihtiyaç yoktur. Fakat bu durum birazda katarakt ameliyatında kullanılacak olan yöntemle alakalıdır. Son teknoloji sayesinde gerçekleştirilen Fakoemülsifikasyon yani FAKO yöntemi sayesinde kataraktın ilerlemesine gerek kalmadan cerrahi müdahale yapılabilmektedir. Ameliyat süreci kişiden kişiye değişmektedir. Örneğin sürekli araç kullanmak zorunda kalan bir kişi araç kullanmaya gerek duymayan bir kişiye göre daha erken katarakt ameliyatı olmalıdır.