Adet Görememe Nedir?
Adet görememe (Amenore), üreme çağındaki bir kadının bir adet döneminin olmaması durumuna tıp dilinde verilen isimdir. Düzenli adet kanaması gören bir bayanda, adet kanamalarının gerçekleşmemesi durumunda akla ilk gelmesi gereken durum olası bir gebeliktir. Bu olasılık gebelik testi ile ekarte edildikten sonra, kanda bir takım hormon değerlerine bakılarak ve ilaç verilerek, kanama olup olmamasına göre sorunun nerde olduğu teşhis edilmeye çalışılır.
Adet Görememe Nedenleri
Üreme çağındaki bir bayanda düzenli adet kanaması, birçok organ sisteminin karşılıklı etkileşimi ile meydana gelen bir nevi mucizevi bir olaydır. Bu sistemlerdeki herhangi bir aksama adet düzeninde bozulmaya ve adet görememe sorununa neden olabilir. Düzenli bir adet döneminde adet kanamasını oluşturan mekanizma olarak, ilk başta beyinde hipotolamus adı verilen bir bölgeden salgılanan hormonun etkisiyle, yine beynin alt bölgesindeki bir salgı bezinden kana iki adet uyarıcı hormon verilir. Bu hormonlar yumurtalıklar etkileyerek, yumurta atılımını sağlar ve aynı zamanda kana dişilik hormonları olan östrojen ve progesteron verilmesini sağlar. Eğer gebelik durumu yoksa yumurtlama kesesinden salgılanan hormonun süresinin dolması sonucunda, kalınlaşmış olan rahim iç tabakası dökülmeye başlar ve oluşan bu duruma adet kanaması denir. Adet kanamasının gerçekleşmesi için çalışan organ sistemlerini 3 ana gruba ayırabiliriz.
Sağlıklı bir genital kanal
Düzenli hormon salınımı
Beynin düzenli uyarılar veren üst bölgesi
Adet kanamasındaki aksamaları veya adet görememeyi bu temel mekanizmayı oluşturan ana gruplardan herhangi birinde oluşan bir aksama neden olabilir.
Adet Görememe Tedavisi
Adet görememenin sebebi anlaşıldıktan sonra, sebebe yönelik tedavi yapılması gerekmektedir. Adet görememe tedavisinde psikiyatri, beyin cerrahisi, dahiliye ve endokrin uzmanlarını da bulunan sebebe göre içerecek şekilde, çok yönlü bir tedavi yaklaşımı söz konusu olmaktadır. İlk akla gelen olasılık olan gebeliğin tanısı konulmalı ve buna göre gebeliğin takibine başlanmalıdır. Eğer adet görememeye kromozomal bozukluklar neden oluyorsa, bu durumda yapılabilecek bir şey yoktur. Çünkü zaten yumurtalık dokusu oluşmadığı için, yumurtlama oluşmamakta veya genital sistemler doğumsal olarak oluşmadığı için adet kanaması görülememektedir. Bunlar dışında yumurtalıkların erken rezervinin kaybolması yani, erken menopoz durumunda ise süreci etkileyecek bir şey yapılamamakla beraber, sonrasında getireceği yaşam kalitesi ile ilgili sorunlar açısından uygun menopozal tedaviye vakit kaybetmeden başlanılmalıdır. Hipofiz bezinden kaynaklanan adet görememe durumunda ise; yaklaşım medikal tedavi yani ilaç tedavisi olabildiği gibi, duruma göre beyin cerrahisi ile birlikte cerrahi tedavi de gerektirebilir.